W ostatnich latach rynek pracy uległ znacznemu rozwojowi i modyfikacji. Coraz częściej mówi się o prawach i obowiązkach pracownika wobec pracodawcy i odwrotnie. Poznanie zasad obowiązujących na rynku pracy może stanowić pewien problem, szczególnie dla młodych przedsiębiorców. Wiele nowych pracodawców nie zdaje sobie sprawy, jak ważne jest odpowiednie spisanie umowy o pracę.
Umowa o pracę co powinna zawierać?
Z pomocą przychodzą tutaj przepisy zawarte w 29-tym artykule Kodeksu Pracy (Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., później nowelizowana). Określają one, co powinna ona zawierać, żeby być pełnoprawną. W skład umowy o pracę wchodzą przede wszystkim:
– informacja dotycząca stron umowy,
– rodzaj spisywanej umowy (na okres próbny, na czas określony lub na czas nieokreślony),
– data zawarcia umowy o pracę.
Ponadto określa się również warunki pracy i płacy, a zwłaszcza:
– rodzaj pracy (jest to najczęściej podanie nazwy stanowiska pracy. Oprócz tego często podaje się tutaj informacje o zawodzie, funkcji, specjalności lub charakter pracy, jaką ma wykonywać pracownik)
– miejsce wykonywania pracy,
– wynagrodzenie, jakie otrzyma pracownik za wykonywaną pracę (wraz z wyróżnieniem składników wynagrodzenia),
– wymiar czasu pracy (na przykład pełny etat, pół etatu, 1/4 etatu itd.),
– termin rozpoczęcia pracy (dokładna data, w której pracownik odbędzie swój pierwszy dzień w pracy).
Umowa o pracę musi zostać koniecznie zawarta w formie pisemnej. W przypadku zawarcia umowy w formie ustnej, pracodawca jest zobowiązany do potwierdzenia pracownikowi na piśmie (jeszcze przed dopuszczeniem pracownika do pracy) ustalenia co do stron umowy, jej rodzaju oraz warunków.
Ponadto pracodawca ma w obowiązku poinformowanie pracownika na piśmie (ale nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia umowy o pracę) o następujących aspektach:
– o normie czasu pracy, jaki pracownik powinien wyrobić w przeciągu jednej doby i tygodnia,
– o tym, jak często pracownik będzie otrzymywał wynagrodzenie za swoją pracę,
– o wymiarze urlopu wypoczynkowego, jaki przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę,
– o długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę, która obowiązuje pracownika w chwili zgłoszenia chęci odejścia w formie pisemnej,
– o układzie zbiorowym pracy, jakim objęty jest pracownik.
W przypadku, gdy pracodawca nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy, to powinien poinformować pracownika również:
– o porze nocnej,
– o miejscu, terminie i czasie, w jaki pracownik może uzyskać wypłatę wynagrodzenia,
– o przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia do pracy i obecności w niej,
– o tym, w jaki sposób pracownik może usprawiedliwić swoją nieobecność w pracy.
Warto zaznaczyć także, że wszelkie zmiany warunków umowy o pracę wymagają przedstawienia ich w formie pisemnej.
A co z pracą za granicą?
Jeśli pracownik ma zostać skierowany do pracy za granicę Polski, do kraju niebędącego członkiem Unii Europejskiej na okres powyżej jednego miesiąca, to umowa o pracę (niezależnie od warunków zawartych w zwykłej umowie) powinna określać także:
– czas, jaki pracownik będzie przeznaczał na wykonywanie pracy za granicą,
– walutę, w której pracownik będzie odbierał wynagrodzenie podczas wykonywania pracy za granicą.
Pracodawca jest zobowiązany również do poinformowania pracownika na piśmie o:
– świadczeniach, jakie przysługują mu z tytułu skierowania do pracy poza granicę naszego kraju, obejmujących zwrot kosztów przeznaczonych na przejazd oraz zapewnienie zakwaterowania,
– warunkach powrotu pracownika do kraju.
Problem z rodzajami umów o pracę
Każdy z określonych rodzajów umów o pracę rządzi się swoimi prawami. W przypadku umowy o pracę na okres próbny jest to maksymalny czas pracy, który nie może przekroczyć trzech miesięcy.
Umowę na okres próbny można podpisać tylko raz, chyba że pracownik ma być zatrudniony na innym stanowisku pracy i w celu wykonywania innych obowiązków oraz w momencie, w którym upłynęły co najmniej trzy lata od dnia rozwiązania poprzedniej umowy o pracę.
W przypadku umów o pracę na czas określony został wprowadzony limit możliwych umów. Umowa o pracę na czas określony może zostać zawarta maksymalnie trzy razy, a okres, w którym pracownik był zatrudniony w ten sposób, nie może przekraczać 33 miesięcy. Jeżeli wyżej wymienione limity zostały przekroczone, to następna umowa o pracę z automatu traktowana jest jak umowa o pracę na czas nieokreślony.
Schemat umowy o pracę może wydawać się z początku skomplikowany. Jednak po poznaniu wyżej wymienionych reguł oraz po zaglądnięciu do Kodeksu Pracy sprawa ta staje się o wiele łatwiejsza.
