Podejmując pierwszą pracę, rzadko kiedy zastanawiamy się nad tym, z czym się ona będzie wiązać. Oczywiście, najważniejsze dla nas jest określenie zarobków, czasu pracy i tego, czym tak naprawdę będziemy się zajmować. Jaki będzie nasz zakres obowiązków. Bardzo często, nawet nie przejmujemy się tym, zakładając, że jakoś to będzie. Na tym nasza znajomość prawa się kończy. Szczęśliwi, że udało nam się znaleźć zatrudnienie, często zapominamy o tym, że od tego momentu, mamy swoje obowiązki, określone przez pracodawcę, ale też mamy prawa, do których przestrzegania zobligowany jest nasz pracodawca. Prawa, które gwarantuje nam kodeks pracy.
Kodeks pracy co to jest – zapytacie.
Najprościej ujmując, jest to zbiór uregulowań prawnych, określających wszelkie sytuacje związane z podjęciem stosunku pracy. Będące zarówno po stronie pracodawcy, jak i zatrudnionego.
Kodeks pracy jasno określa kto jest kim – kto jest pracodawcą, a kto jest zatrudnionym. Wskazuje, który sąd jest właściwy do rozwiązywania kwestii spornych pomiędzy tymi dwiema stronami.
W tym też akcie prawnym możemy znaleźć, jakie w naszym systemie prawnym dopuszczalne są formy zatrudnienia: czy jest to umowa o pracę, umowa o dzieło, czy może umowa – zlecenie. Uregulowania w nim zawarte wskazują też, kiedy i na jakich warunkach może pracodawca zatrudnić kogoś na zastępstwo. Niezwykle istotnymi uregulowaniami, są te które dotyczą okresów zatrudnienia. Istnieją umowy na czas określony, oraz umowy na czas nieokreślony. Każda z tych form posiada inne uwarunkowania i rodzi inne reperkusje dla zatrudnionego – inaczej wygląda rozstanie się tych dwóch stron, w zależności od tego, jaki rodzaj umowy był pomiędzy nimi zawarty.
Kwestią niezwykłe istotną, która regulowana jest przez ten akt prawny, jest kwestia wynagrodzenia. Dotyczy to nie tylko bieżącego wynagrodzenia za pracę, ale też delegacji służbowych. Ponadto warto podeprzeć się kodeksem pracy, gdy szykujemy się do odejścia na rentę, bądź emeryturę, gdyż zawarte tam są również kwestie dotyczące warunków, na których powinno się to odbywać.
Jak już powyżej wspomniane zostało, kodeks pracy reguluje też wzajemne obowiązki i prawa obu stron.
Pracodawca ma obowiązek zapewniania odpowiednich warunków na stawisku pracy, wyznaczenia klarownych obowiązków, które leżą w gestii pracownika oraz wskazania jasnej ścieżki zawodowego rozwoju, oraz umożliwienia jej realizowania. Jednak nie są to obowiązki jednostronne. Pracownik ze swojej strony zobowiązany jest do realizowania należnych mu obowiązków ze szczególną starannością, dbałością o stanowisko pracy, oraz o dobre imię swojej firmy.
To właśnie w kodeksie pracy zawarte są regulacje dotyczące odpowiedzialności majątkowej pracownika za powierzone mienie. Jako przykład posłużyć może stanowiska magazyniera. Zazwyczaj osoba zatrudniona na takim stanowisku jest odpowiedzialna za powierzone mu mienie. Bardzo często jest to mienie o bardzo dużej wartości. Jest rzeczą naturalną, że pracodawca powierzając to, chce zabezpieczyć swoje interesy. Podpisania przez pracownika zobowiązania o odpowiedzialności majątkowej, wiąże się z możliwością obciążenia go za ewentualne niedoborowy w magazynie.
Regulując rozliczne kwestie pozostające pomiędzy pracodawcą, a zatrudnionym, kodeks pracy odnosi się również do czasu pracy. Określa, ile godzin tygodniowo pracownik może pracować, jakie są stawki za nadgodziny. Ale też wskazuje jak muszą wyglądać kwestie odpoczynku pracownika. Począwszy od urlopów wypoczynkowych, które każdy pracodawca jest zobowiązany udzielać pracownikom w odpowiednim, odgórnie ustalonym wymiarze, po urlopy macierzyńskie, „tacierzyńskie”, czy wychowawcze.
Z punktu widzenia zatrudnionego, niezwykle ważne są regulacje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Niestety, wielu pracodawców uważa, że te kwestie nie należą do priorytetów, Niezwykle często zdarza się, że brak odpowiednich zabezpieczeń, odzieży ochronnej, czy po prostu klarownej informacji o możliwych zagrożeniach, kończy się tragedią. Akt prawny ten wskazuje też na szczególną ochronę, jakiej podlegają zatrudnione osoby małoletnie, czy kobiety w ciąży.
Niezależnie od najlepszych intencji, bardzo często dochodzi do sytuacji, w których pracodawca i zatrudnieni wkraczają w spór. W tej sytuacji kodeks pracy również dostarcza rozwiązań, wskazując jak takie spory zbiorowe, dotyczące konfliktów strukturalnych na linii pracodawca – pracownicy rozwiązywać.
Jak widać, kodeks pracy jest aktem prawnym, który dotyczy niemal każdej sfery naszego życia zawodowego, i zastanawianie się, kodeks pracy co to jest – stanowi wyraz braku rozsądnego podejścia do życia. Jest o podstawowe narzędzie – akt prawny, który możemy wykorzystać do wyegzekwowania naszych praw. Jednak też nie możemy zapominać, że posiada zapisy dotyczące naszych obowiązków.
